Rozbudowany kalendarz ciąży

Kiedy termin miesiączki minął, a nie pojawia się krwawienie możesz wykonać test ciążowy. Wykrywa on obecność gonadotropiny kosmówkowej (hCG) w moczu. Pojawienie się drugiej kreski zwykle oznacza pozytywny test, czyli to, że jesteś w ciąży. Nie musisz od razu umawiać się na wizytę do lekarza. Ginekolog w badaniu palpacyjnym nie jest w stanie potwierdzić ciąży, a na wykonanie pierwszego USG jeszcze za wcześnie. Ciąża nie jest chorobą.

Twoje maleństwo ma teraz 2 mm – jest wielkości pestki słonecznika.

Dziecko

W tym tygodniu intensywnie rozwija się układ nerwowy, pojawia się cewa nerwowa, powstaje struna grzbietowa, dookoła której utworzy się szkielet kręgosłupa. Rozwija się maleńka główka dziecka, powstają zalążki uszu i oczu. Powoli kształtuje się również system trawienny i płciowy. Kształtują się najważniejsze narządy. To decydujący etap w rozwoju Twojego dziecka.

Mama

W piątym tygodniu ciąży możesz już wyraźnie odczuwać symptomy, które nie pozostawiają żadnych wątpliwości co do Twojego stanu. Możliwe, że czujesz się teraz bardziej zmęczona i senna, musisz też częściej korzystać z toalety. Pod wpływem zmian hormonalnych możesz też odczuwać różne zmiany nastrojów. Twoje piersi są  bardziej wrażliwe na dotyk, mogą pojawić się na nich niebieskie żyłki.

Pamiętaj o tym, aby codziennie zażywać kwas foliowy.

Jest on bardzo potrzebny do prawidłowego rozwoju układu nerwowego dziecka. Niedobór kwasu foliowego przyczynia się do powstania ciężkich wad wrodzonych płodu. Zalecana codzienna dawka to 0,4 mg. Kwas foliowy znajdziesz również w takich produktach jak pomarańcze, banany, ryż fasola, szparagi, kapusta, brukselka, soja i szpinak.

Pomimo wykonania domowego testu ciążowego umów się na wizytę do ginekologa, który poda Ci wiarygodną informację na temat Twojego obecnego stanu. Podczas badania lekarz zauważy zmiany w kształcie oraz rozmiarze macicy, a także zmiany w śluzówce pochwy. W trakcie badania USG będzie można dostrzec malutkie bijące serduszko Twojego dziecka. Skoro ginekolog potwierdził już, że zostaniesz mamą, warto zacząć zastanawiać się nad wyborem osoby prowadzącej ciążę. Zgodnie z prawem może to być lekarz ginekolog lub położna. To jedna z pierwszych i najważniejszych decyzji, które będziesz musiała podjąć. Osoba prowadząca ciążę powinna zapewnić Ci stałą, rzetelną i troskliwą opiekę przez cały okres ciąży. Wraz z wizytą u ginekologa poznasz termin porodu (na podstawie daty pierwszego dnia swojej ostatniej miesiączki lub momentu, w którym doszło do zapłodnienia).

Twoje maleństwo ma około 3 mm długości.

Dziecko

Twoje dziecko ma teraz dużą głowę, mały tułów i ogonek, który niebawem zniknie. Pojawiają się u niego zawiązki ramion, nóg, palców u dłoni oraz stóp, a także zawiązki zębów. Na USG można już zobaczyć jak bije serce Twojego maleństwa. Kurczy się ono 2 razy szybciej niż Twoje. Serduszko, choć jest maleńkie zaczyna już pompować krew. Maluszek jest w pozycji zwiniętej, dlatego podaje się tzw. wielkość ciemieniowo-siedzeniową, tj. od czubka głowy do pupy.

Mama

Ciągłe uczucie senności oraz zmęczenie połączone z uczuciem mdłości, gdy źle reagujesz na niektóre zapachy, może powodować, że nie masz ochoty na jedzenie, nawet wtedy, gdy odczuwasz głód. Do tego dołączają się często zaparcia oraz częste oddawanie moczu, co może być naprawdę uciążliwe. Powodem tego stanu są hormony i zmiany metaboliczne zachodzące w Twoim organizmie. Staraj się jeść mało, ale często. Nie dopuszczaj też do sytuacji silnego uczucia głodu, ponieważ spadek poziomu cukru we krwi również jest przyczyną mdłości. Pomóc może wypicie rano pół szklanki przegotowanej wody z kilkunastoma kroplami soku z cytryny.   Możesz również przygotować sobie napój z wody, w której zagotujesz niewielki fragment korzenia imbiru.

Być może zauważyłaś już, że Twoje piersi stały się pełniejsze, ale i bardziej wrażliwe, napięte i bolesne. Warto zaopatrzyć się w wygodny biustonosz.

Dziecko zaczyna rosnąć w błyskawicznym tempie.

Dziecko

Waga Twojego dziecka sięga 1 grama. Coraz bardziej zaczyna przypominać maleńkiego człowieka. Jego główka nadal jest niekształtna, ale ciągle powiększa się. Można dostrzec już usta, język i zalążki zębów. W tym tygodniu zaczynają pojawiać się dłonie oraz stopy, rozwijają się wszystkie kończyny, które na razie wyglądem przypominają płetwy. Kończyny górne rozwijają się szybciej niż dolne. Twoje maleństwo ma już w pełni ukształtowane serce, składające się z dwóch przedsionków i dwóch komór. Narządy wewnętrzne, takie jak nerki, trzustka, wątroba, są już na właściwym miejscu.

Mama

Niestabilny poziom hormonów ciążowych wyraźnie daje się we znaki Tobie oraz Twoim bliskim. Możesz śmiać się i płakać na przemian. W tym tygodniu możesz odczuwać skurcze w dole brzucha oraz mieć lekkie plamienie. Dzieje się tak na skutek zagnieżdżenia się maleństwa w ścianie macicy. Poinformuj o nich osobę prowadzącą ciążę. Jeżeli jednak bóle lub krwawienie są silne powinnaś pojechać do szpitala. Jeżeli uprawiasz sport, nie musisz z niego wcale rezygnować. Najbardziej wskazane jest pływanie, joga oraz długie spacery. Pozwolą one utrzymać przyszłą mamę w dobrej formie. Zrezygnuj jednak ze sportów wyczynowych, jazdy konnej lub jazdy na nartach. Unikaj też sauny, nadmiernego opalania oraz gorących kąpieli. Wysoka temperatura niekorzystanie wpływa na ciążę.

Twoje dziecko jest już jak ziarno fasoli – mierzy około 11-15 mm.

Dziecko

W tym tygodniu następuje dalszy rozwój kończyn. U stóp i dłoni wykształcą się już paluszki. Nadal intensywnie rozwija się twarz dziecka. Powoli kształtuje się nos. Widać zamknięte powieki, które otworzą się około 23-26 tygodnia ciąży. Twoje dziecko ma już ucho wewnętrzne, które jest odpowiedzialne za słyszenie oraz zmysł równowagi. Dziecko nadal ma dużą główkę, ale wyraźnie wydłuża się już tułów i łatwo odróżnić go od reszty ciała. Serce pompuje coraz więcej krwi. Wszystkie główne narządy – wątroba, mózg, serce, płuca, nerki – są już w pełni wykształcone. Powoli rozwijają się kubki smakowe.

Mama

Twoja macica znacznie się powiększyła i ma teraz wielkość małej piłeczki. Możesz zauważyć, że coraz trudniej jest Ci zapiąć spodnie. Nadal mogą towarzyszyć Ci typowe objawy ciąży.

Powinnaś umówić się na badanie USG, jeśli wcześniej tego nie zrobiłaś.

Przeważnie wykonywane jest między ósmym a dwunastym tygodniem ciąży. Podczas tego badania wyraźnie zobaczysz jak bije serduszko Twojego dziecka. USG pozwala stwierdzić, czy ciąża rozwija się prawidłowo. Pierwsze badanie USG wykonywane jest dopochwowo, za pomocą sondy wprowadzanej do pochwy. To bardzo wzruszający moment, po raz pierwszy zobaczysz rozwijające się w Tobie dziecko. Warto odwiedzić w tym czasie stomatologa, aby sprawdził Twój stan zębów.  Każdy stan zapalny w późniejszym okresie ciąży może mieć negatywny wpływ na ciążę i zdrowie dziecka, dlatego lepiej im zapobiegać.

Twoje dziecko waży już 4 gramy!

Dziecko

W tym tygodniu intensywnie kształtuje się twarz dziecka. Oczy zaczynają przesuwać się z boków głowy ku przodowi, formułują się usta. Widać już szyję. W ciągu najbliższych siedmiu dni zniknie ogonek z końca kręgosłupa. Nadal przebiega wzmożony rozwój kończyn, wyraźnie widać już paluszki u stóp i rąk, formułują się kolana i łokcie. Uszy umiejscawiają się po bokach głowy.

Twoje maleństwo rusza już kończynami i tułowiem, choć tego jeszcze nie czujesz.

W tym tygodniu powstają też narządy płciowe. U chłopców kształtują się jądra oraz pęcherzyki nasienne, a u dziewczynek – jajniki. Jednak na poznanie płci dziecka będziesz musiała jeszcze poczekać.

Mama

Możesz zauważyć, że Twoje piersi wyraźnie nabrały już pełniejszych kształtów. Pora zaopatrzyć się już w odpowiednią bieliznę. Pamiętaj o tym, aby nie masować piersi. Może to doprowadzić do zwiększonego wydzielania oksytocyny, która odpowiada m.in. za skurcze macicy. Zacznij dbać o skórę, która niebawem zacznie się coraz bardziej rozciągać. Sięgnij po kremy na rozstępy, zadbaj też o odpowiednie nawilżenie. W zachowaniu dobrego stanu skóry pomocne będą nie tylko kosmetyki, ale i woda. U kobiet w ciąży wzrasta zapotrzebowanie na płyny. Najbardziej zalecana jest woda niegazowana o małej zawartości sodu oraz bogata w jony magnezu i wapnia.  Picie wody pozwala też złagodzić dolegliwości – nudności, wymioty, zaparcia i zapobiega odwodnieniu organizmu. Jeżeli w Twojej rodzinie występują choroby genetyczne lub jeśli przekroczyłaś 35. rok życia, możesz skonsultować się z lekarzem w sprawie wykonania badań prenatalnych.

Maleństwo jest teraz wielkości dużej śliwki– ma 3–4 cm i waży 5 g.

Dziecko

Maluszek ma już wykształcone wszystkie narządy wewnętrzne, dalej następuje już tylko ich rozwój i dojrzewanie. Wyglądem przypomina małego człowieka, z dużą głową i niewielkim tułowiem. Widoczne są rysy twarzy. Sklejone powieki powodują, że wygląda jakby spał. Często rusza rękami, nogami oraz klatką piersiową. Zaczyna zbliżać do siebie rączki, zupełnie tak, jakby chciał klaskać. główka wciąż jest tak duża w stosunku do reszty ciała. Błony płodowe oraz łożysko właściwie są już ukształtowane.

Twoje maleństwo potrafi już odczuwać Twoje emocje.

Kiedy przeżywasz radość, Twoje dziecko także jest szczęśliwe, gdy stresujesz się i denerwujesz maluch zaczyna się niepokoić.

Mama

Twój brzuch powoli nabiera krągłości. Macica powiększa się coraz bardziej, co powoduje częste parcie na mocz. Efektem tego są częste wizyty w toalecie. W pracy rób często przerwy, krótkie ćwiczenia, relaksuj się Zapomnij o istnieniu napojów energetycznych oraz coca-coli. Ogranicz picie kawy i herbaty. Na tym etapie ciąży możesz również zaobserwować, że Twoje dziąsła są rozpulchnione i skłonne do podrażnień. W czasie mycia zębów możesz zauważyć niewielkie krwawienie.

Twoje dziecko potrafi już przełykać, ssać i ziewać.

Dziecko

Pojawiają się paznokcie u rąk i u nóg, linie papilarne na opuszkach palców. Uszy przemieszczają się na właściwe miejsce. W oczach rozwija się tęczówka. Główka wciąż jest nieproporcjonalnie większa od pozostałych części ciała. Cały czas trwa proces kostnienia szkieletu. Kształtują się struny głosowe. Pod koniec tego tygodnia Twoje maleństwo będzie już zamykało dłoń wraz z udziałem kciuka. Serce nieustannie pompuje krew, która trafia do wszystkich organów. Rozwija się przepona i choć jeszcze tego nie odczuwasz – Twoje dziecko ma już pierwsze czkawki. Cały czas trwa rozwój mózgu. W tym tygodniu przede wszystkim rozwija się móżdżek, który w przyszłości będzie odpowiedzialny za koordynację ruchów i równowagę ciała.

Mama

To ostatnie chwile na wykonanie pierwszego badania USG. Powoli powinny już mijać niektóre dolegliwości związane z ciążą. Twoja waga powinna wzrosnąć o około 1-2 kg. Pomimo tego, że możesz teraz miewać różne zachcianki, lepiej koncentruj się na odpowiednim odżywianiu i nie dopuszczaj do przejadania się. Staraj się, aby dieta była dobrze zbilansowana i bogata w składniki odżywcze. Pamiętaj o produktach bogatych w wapń. Mleko, jogurty i sery powinny zatem często gościć w Twojej kuchni. W przypadku nagłych napadów głodu sięgaj po warzywa, owoce, jogurty.

Twoje maleństwo jest wielkości kurzego jajka i ma około 6-7 cm.

Dziecko

Twoje maleństwo dzięki temu, że potrafi już ssać i połykać może otwierać i zamykać buzię. Zaczyna połykać płyn owodniowy, a już niebawem będzie mogło go trawić, ponieważ układ pokarmowy powoli zaczyna funkcjonować. Kubki smakowe są już ukształtowane, dzięki którym maluch potrafi rozróżniać już smaki. Produkowany jest mocz, który wydala się do płynu owodniowego. Nerki pracują już pełną parą. Wątroba zaczyna już wytwarzać żółć. Serce dziecka bije z szybkością 160 uderzeń na minutę. Twoje maleństwo bardzo energicznie rusza się pływając w wodach płodowych. Potrafi już swobodnie ruszać nóżkami i rączkami, obraca się wokół własnej osi, porusza główką do tyłu i do przodu, zgina palce w pięść. Marszczy czoło, uśmiecha się, ssie kciuk. Zaczyna reagować na bodźce z zewnątrz. Gdy przykładasz dłoń do brzucha, Twoje dziecko zapewne zbliża się do ścianki brzucha i odczuwa ciepło Twojej dłoni. W dwunastym tygodniu narządy płciowe dziecka są już w pełni rozwinięte. Niebawem dowiesz się, czy będziesz miała syna czy córkę.

Mama

Twoje samopoczucie zaczyna ulegać poprawie. Najprawdopodobniej mdłości już ustępują, masz też więcej energii. Zadbaj o odpowiednią dawkę aktywności: spaceruj, pływaj, wykonuj delikatne ćwiczenia. W Twoim organizmie krąży coraz większa ilość krwi, dlatego Twoje serce może bić  szybciej niż zazwyczaj. Podczas gwałtownych ruchów mogą wystąpić zawroty głowy lub omdlenia. Pora podjąć decyzję o tym, aby powiadomić pracodawcę o swoim stanie. Przedstaw mu zaświadczenie, że jesteś w ciąży.

Dziecko mierzy już 7-8 cm, a jego waga waha się w przedziale 13-20 g.

Dziecko

Twoje dziecko zaczyna robić śmieszne miny – nadyma policzki, marszczy czoło, ziewa. Dzięki temu ćwiczy mięśnie twarzy. Tułów, który był dużo mniejszy od głowy, zaczyna intensywnie rosnąć. Rozwijają się mięśnie karku, co sprawia, że głowa stabilizuje się. Skóra wciąż jest przezroczysta, co niebawem ulegnie zmianie. Dziecko teraz intensywnie rusza się. Obraca się, macha nóżkami i rączkami, kręci głową, potrafi się nawet podrapać. Jeszcze tego nie odczuwasz. Ilość płynu owodniowego stale wzrasta. Produkty przemiany materii maluszka przenikają przez łożysko do układu krążenia mamy, a następnie są filtrowane przez jej nerki.

Mama

Czujesz się zdecydowanie lepiej. Twoja cera nabiera blasku, promieniejesz. Coraz bardziej nabierasz krągłości. Macica rozrasta się do wielkości małej piłki, dzięki czemu dziecko ma więcej miejsca. Możesz zauważyć, że z dnia na dzień trudniej dopiąć Ci spodnie, są ciasne i niewygodne. Każdego tygodnia powinno Ci przybyć około pół kilograma. Jeżeli ciąża przebiega prawidłowo, nie ma żadnych powodów, aby w tym czasie rezygnować z seksu. Intymne zbliżenia w żaden sposób nie zagrażają dziecku.

Twoje dziecko osiągnęło już wielkość jabłka –  mierzy około 9 cm.

Dziecko

Twarz Twojego maleństwa jest już ukształtowana, oczy i uszy są już na właściwym miejscu, pojawiają się rzęsy oraz brwi. Tułów rośnie w błyskawicznym tempie, przez co zmieniają się wszystkie proporcje. Pojawia się meszek płodowy na całym ciele. Dziecko połykając dużą ilość wód płodowych, ćwiczy układ pokarmowy oraz wydalniczy. Możliwe, że podczas następnego badania USG będzie już widoczna płeć dziecka. Maluch będąc cały czas w ruchu ćwiczy swój układ nerwowy i mięśniowy. Ma dużo miejsca na to, aby fikać koziołki. Czasami łapie też za pępowinę i się nią bawi. Dodatkowo udoskonala u siebie odruch ssania.

Mama

Mogą pojawiać się zaparcia. Aby ich uniknąć, sięgaj często po produkty bogate w błonnik oraz pij dużo wody. Na tym etapie ciąży możesz bardziej narzekać na obrzęki nóg oraz na powiększające się żyły – nie tylko na piersiach, ale również na nogach. Twoje piersi nadal są bardzo wrażliwe, możesz zauważyć, że ciemnieją brodawki. Na ogół wiele kobiet w II trymestrze ma lepsze samopoczucie i uznaje ten etap ciąży za najprzyjemniejszy.

Twoje dziecko mierzy już 10 cm, a jego waga to ok. 50 g.

Dziecko

Wciąż bardzo intensywnie rośnie tułów dziecka oraz jego kończyny, zwłaszcza nogi, które stają się dłuższe niż ramiona. W oczach całkowicie wykształci się w tym tygodniu rogówka, soczewka oraz tęczówka. Powieki wciąż są jednak zamknięte. Dziecko otworzy oczy około siódmego miesiąca ciąży. Dziecko cały czas wykonuje akrobacje, często ćwiczy ssanie kciuka, dzięki czemu będzie umiał po narodzinach ssać pierś. Czynność ta działa też na niego uspokajająco. Jeżeli spodziewasz się chłopca, to jego jądra właśnie rozpoczęły wędrówkę do moszny, gdzie dotrą pod koniec ciąży.

Mama

Macica, która wciąż się powiększa, jest teraz w połowie odległości między pępkiem a spojeniem łonowym. Mocniej ukrwiona, a także bardziej nawilżona jest pochwa, co sprzyja różnym infekcjom – stąd ważna jest szczególna dbałość o higienę intymną. Staraj się często spacerować, pływać oraz odpoczywać z nogami uniesionymi do góry – to pomoże Ci złagodzić dolegliwości związane z obrzękami. Pamiętaj, aby rozmawiać ze swoim dzieckiem. Cały czas trwa przecież rozwój jego słuchu, a dzięki docierającym do niego drganiom może już rozróżniać dźwięki.

Już niebawem poczujesz ruchy swojego dziecka!

Dziecko

Twój maluszek nadal dynamicznie się rozwija i rusza. Nos dziecka staje się trochę płaski oraz zadarty – dzięki temu mi.in. po narodzinach łatwiej będzie mu oddychać podczas przystawiania do piersi. Paznokcie są już wykształcone i stale rosną, Dziecko wykonuje już pierwsze ruchy oczami, chociaż cały czas ma je jeszcze zamknięte. Aktywność dziecka stale wzrasta, ale jego silne ruchy są amortyzowane przez płyn owodniowy. Kobiety, które mają już dzieci, na tym etapie ciąży mogą poczuć już ruchy malucha. Podczas kolejnego badania USG lekarz może już określić płeć dziecka, ale dokładniejsze wyniki uzyskasz po 20. tygodniu ciąży.

Mama

Wiedząc, że Twoje dziecko potrafi słyszeć, co dzieje się wokół niego, zadbaj o to, by otaczać się przyjemnymi dźwiękami. Relaksuj się przy muzyce, mów do dziecka, głaszcz brzuch – maleństwo reaguje już na wiele bodźców. Gwałtowne ruchy oraz głośny ton, mogą wzbudzać u niego niepokój. Dbaj o swoje samopoczucie i staraj się radzić sobie z nerwowymi sytuacjami. Silny, długotrwały stres może wpłynąć na pojawienie się skurczy macicy i doprowadzić do przedwczesnego porodu. Dziecko denerwującej się mamy może być też bardziej płaczliwe po porodzie.

Oto kilka sposobów na komunikację z maluszkiem:

• Rozmawiaj z dzieckiem – dziecko słyszy odgłosy z Twojego ciała – bicie serca, szmer pępowinowy czy ruchy jelit, docierają do niego również Wasze głosy. Maluch po 30. tygodniu ciąży odróżnia głosy poszczególnych osób.
• Śpiewaj kołysanki ze swojego dzieciństwa – poczujesz się rozluźniona i szczęśliwa.
• Graj na instrumencie – jeśli potrafisz.
• Słuchaj muzyki – naukowcy polecają słuchanie muzyki klasycznej, ponieważ reguluje ona pracę fal mózgowych i serca, a do uszu dziecka lepiej docierają dźwięki o niskiej częstotliwości.
• Przytulaj dziecko – głaszcz, masuj i kołysz, włącz partnera do zabawy w chowanego i wspólnie zapukajcie do Waszego maleństwa – gra prowadzona codziennie uczy dziecka koordynacji ruchów i ogranicza lęk przed kontaktem fizycznym po urodzeniu.
• Czytaj bajki – eksperymenty wykazały, że czytanie dziecku, zwłaszcza w ostatnich tygodniach ciąży, korzystnie wpływa na tempo pracy jego serca i rytm oddechu. Dzieci reagują na czytanie mimiką twarzy.
• Słuchaj bijącego serca dziecka w trakcie wizyty u lekarza.
• Namaluj portret dziecka na brzuchu – wyobraź sobie jak wygląda Wasze Maleństwo i wspólnie z partnerem lub rodzeństwem dziecka spróbujcie je namalować – wybierz do tego pomadkę, cienie do oczu czy zmywalne kredki dla dzieci, a na koniec razem uwiecznijcie portret na fotografii.
• Zabawa latarką – dziecko już w okresie prenatalnym widzi. Świat Twojej macicy ma odcienie żółci, czerwieni i pomarańczy. Dziecko będzie reagować na światło latarki, przenikające przez skórę brzucha.

Maluszek mierzy teraz 11-13 cm, a waży około 100-120 g.

Dziecko

U dziecka zaczyna rozwijać się zmysł dotyku, uczy się chwytać, a do ćwiczenia tego ruchu najczęściej służy mu pępowina, którą lubi się bawić. Dziecko umie już zaciskać pięść wraz z kciukiem. Nowy zmysł trenuje gładzenie się po twarzy. Dzięki poruszaniu klatką piersiową dziecko ćwiczy swoje ruchy oddechowe. Nadal pobiera tlen od matki poprzez łożysko oraz pępowinę. Jego małe serduszko bardzo intensywnie pracuje, właściwie dwa razy szybciej niż serce matki. Bije z szybkością 110-160 uderzeń na minutę i przepompowuje dziennie 30 litrów krwi. Podczas wizyty u lekarza usłyszysz jak to małe serduszko bije.

Mama

Z powodu zmian hormonalnych Twoje naczynia krwionośne mogą być trochę osłabione, stąd na skórze możesz zaobserwować pajączki i poszerzone naczynka. Warto wprowadzić do diety takie produkty, jak: papryka, por, szczypiorek, kasza gryczana, pietruszka, czarna porzeczka, orzechy laskowe, kiwi oraz pełnoziarniste pieczywo. Funkcjonowanie układu krążenia polepszą spacery, ćwiczenia, odpoczywanie z nogami uniesionymi do góry, prysznice z naprzemiennie puszczaną zimną oraz ciepłą wodą. Łatwiejszy przepływ krwi zapewni też spanie na lewym boku.

Dziecko ma już 12-14 cm i waży około 150 g.

Dziecko

Uszy maluszka w tym tygodniu śmiesznie wyglądają gdyż bardzo odstają, ale to niebawem się zmieni, ponieważ ich rozwój jeszcze się nie zakończył. W jelitach gromadzi się tzw. smółka – pierwszy stolec dziecka. Maluch cały czas kopie, wierci się, rusza nóżkami i rączkami, bawi się pępowiną. Dzięki swoim akrobacjom, ćwiczy reakcje odruchowe. Odbiera też coraz więcej bodźców z zewnątrz – jego zmysły się wyostrzają. Nabiera też innych, zupełnie nowych zdolności. Dziecko od dawna ma już wykształcone struny głosowe, ale właśnie dopiero teraz zaczyna wydawać pierwsze dźwięki.

Mama

Możesz bardziej odczuwać bóle pleców. Powodem tych dolegliwości jest ciężar rosnącego dziecka. Odpowiednie ćwiczenia,  joga oraz pływanie pomogą Ci złagodzić ten ból, a przy okazji przygotują Twój organizm na wysiłek związany z porodem. Unikaj zbyt długiego stania albo siedzenia. Pracując, siedząc przed komputerem, oglądając film, staraj się zmieniać swoją pozycję. Na skutek wysokiego poziomu progesteronu w organizmie, działanie mięśni jelit jest osłabione, a to powoduje zaparcia. Picie dużej ilości wody, regularne posiłki i produkty bogate w błonnik (maliny, porzeczki, jabłka, suszone śliwki, morele, banany, orzechy, otręby, rośliny strączkowe) pomogą uregulować funkcjonowanie układu pokarmowego. W tym tygodniu możesz już zacząć odczuwać delikatne łaskotanie w brzuchu. Kobiety, dla których nie jest to pierwsza ciąża, zwykle na tym etapie czują już ruchy dziecka. Nie zwlekaj z zapisaniem się do szkoły rodzenia. Miejsca często rezerwowane są z dużym wyprzedzeniem. Pamiętaj  o ćwiczeniu mięśni Kegla.

Dziecko mierzy około 15 cm i waży około 200-240 g.

Dziecko

Ciało dziecka zaczyna pokrywać maź płodowa, która chroni delikatną skórę malca. Zapobiega wysuszaniu skóry, uniemożliwia rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych, chroni przed działaniem płynu owodniowego. W czasie porodu ułatwia też przedostanie się przez kanał rodny. Jedną ze znaczących zmian w wyglądzie dziecka jest to, że pod koniec tego tygodnia, rączki i nóżki będą już proporcjonalne. Dziecko coraz lepiej poznaje otoczenie, jest bardziej świadome bodźców z zewnątrz. Malec szybko reaguje na dźwięki oraz dotyk.

Mama

Stale napinana i rozciągana skóra na brzuchu i piersiach może powodować uczucie swędzenia. Pamiętaj, aby często nawilżać te miejsca, stosuj sprawdzone oliwki oraz balsamy. Skórę wysuszają też długie kąpiele w ciepłej wodzie, więc lepiej ich unikać. Możesz mieć dziwne wrażenie, że urosły Ci stopy. Spowodowane jest to dużą ilością wody w organizmie. Dodatkowe kilogramy oraz problemy z krążeniem powodują też, że stopy puchną. Pamiętaj, że noszenie wysokich obcasów sprzyja dodatkowemu obciążeniu kręgosłupa oraz pojawianiu się żylaków. Mogą Cię też męczyć skurcze łydek i częste bóle pleców. Nieprzyjemną dolegliwością może być ból występujący w dole brzucha lub w okolicach pachwin. Ból może być ostry, przeszywający, jednak na tym etapie ciąży jest czymś zupełnie naturalnym. Wiązadła rozciągają się, aby wraz z powiększającą się macicą (która teraz powinna być poniżej pępka), stworzyć dziecku jak najwięcej miejsca. Jeżeli jednak ból trwa zbyt długo, jest uciążliwy i dosyć silny, skonsultuj się z osobą prowadzącą ciążę. W II trymestrze mogą wystąpić przebarwienia, a na brzuchu ciemna linia biegnąca od pępka do wzgórza łonowego. Możesz dostrzec też ciemne plamki na czole, policzkach, nosie. Zmiany skórne najczęściej dotykają brunetki i kobiety o ciemnej karnacji. Nie martw się nimi, powinny zniknąć tuż po porodzie. W 19. tygodniu wiele przyszłych matek czuje już ruchy swojego dziecka. Aktywność dziecka najczęściej pojawia się wtedy, gdy mama odpoczywa, zwłaszcza po posiłku, kiedy maluch otrzymał nową dawkę energii. Pamiętaj, aby umówić się na drugie badanie USG.

Dziecko mierzy teraz ok. 15-17 cm i waży ok. 260 g.

Dziecko

Na tym etapie ciąży na zdjęciu USG można dostrzec maleńki nosek, zamknięte oczy, usta, język, uszy. Pojawiają się rzęsy, a brwi mocniej zarysowują swój kształt. Ciało nadal jest pokryte delikatnym meszkiem oraz mazią płodową. Dojrzewający układ nerwowy oraz mięśniowy pozwalają dziecku na kontrolowanie swoich ruchów. Maluch reaguje na temperaturę (np. zbyt ciepły lub zimny prysznic), światło (odróżnia ciemność od światła), dźwięki (niektóre go uspokajają, inne wprawiają w niepokój) i smaki (zna smak wód płodowych, np. gdy są słodkie, połyka je wolniej). Dziecko często zmienia pozycje, ma teraz dużo miejsca i może swobodnie pływać.

Mama

Możesz mieć teraz problemy z oddychaniem. Możliwe, że szybko się teraz męczysz, albo ciężko Ci złapać oddech podczas zupełnie zwyczajnych czynności (np. wtedy, gdy sprzątasz). Jest to spowodowane wzrostem objętości krążącej krwi. W tym tygodniu wzrasta też ilość czerwonych krwinek. Mimo to, na tym etapie ciąży istnieje duże ryzyko anemii. Najczęściej przyczyną niedokrwistości jest brak wystarczającej ilości żelaza w organizmie. Ten bardzo ważny składnik hemoglobiny znajdziesz w takich produktach, jak: chude mięso czerwone (cielęcina, wołowina, drób), jaja, mleko, sery, rodzynki, jabłka, suszone morele, orzechy, kapusta, fasola, warzywa ciemnozielone i ciemnoczerwone. Do właściwego wchłaniania żelaza niezbędna jest też witamina C zawarta w owocach cytrusowych, truskawkach, malinach.

Maluch mierzy około 18 cm i waży ok. 300-350 g.

Dziecko

Wszystkie organy są już przecież wykształcone, ale każdy z nich czeka na moment, w którym będzie funkcjonować zgodnie ze swoją rolą. Do porodu jeszcze dużo czasu, ale dziecko powoli zaczyna już przyjmować odpowiednią pozycję, tj. główką w dół. Maluch najbardziej aktywny może być w nocy, wtedy, gdy odpoczywasz, natomiast najlepiej zasypia mu się w dzień, gdy wykonujesz regularne, kołyszące ruchy podczas chodzenia. Dziecko zaczyna coraz bardziej przybierać na wadze, gromadzi coraz więcej tkanki tłuszczowej. Jego ręce i nogi są już proporcjonalnej długości, a na twarzy widać wszystkie detale. Dziecko cały czas rozwija swoje zmysły. Czuje kiedy przykładasz ręce do brzucha, ale też samo często gładzi się np. po twarzy. Wyraźnie słyszy i reaguje na dźwięki z zewnątrz.

Mama

Twój brzuszek jest już wyraźnie widoczny. Możliwe, że często dokuczają Ci bóle krzyża, co jest zupełnie naturalne na tym etapie ciąży. Luźne stawy, zmiana punktu ciężkości ciała, większe wygięcie kręgosłupa do przodu może przejawiać się dosyć boleśnie. Dlatego też lepiej często zmieniać pozycje, nie stać i nie siedzieć zbyt długo, unikać wysokich obcasów. Jedną z dolegliwości, która może się teraz nasilać, jest zgaga. Za ból w mostku, pieczenie w przełyku, cofanie treści pokarmowej odpowiadają przemiany hormonalnej. Zrezygnuj z tłustych posiłków, słodyczy, cebuli, kwaśnych owoców i warzyw oraz napojów gazowanych. Staraj się często nawiązywać kontakt z dzieckiem. Mów do niego, głaszcz brzuch, kieruj na niego światło (np. latarkę) – maluch uaktywni się, odwróci głowę w kierunku światła.

Maluch mierzy ok. 19 cm oraz waży ok. 460 g.

Dziecko

Dziecko ma już rzęsy i brwi, a na jego głowie pojawiają się pierwsze włosy. Paznokcie są już w pełni wykształcone, a swoją długością sięgają już do końca palców. Małżowiny uszne mają już ostateczny kształt.  Skóra jest coraz mniej przezroczysta, ale nadal bardzo łatwo dostrzec przez nią naczynia krwionośne. Maluch stara się wyprostować, dźwiga do góry główkę, a tym samym ćwiczy swoje mięśnie karku.

Mama

Twoja macica jest coraz większa i cięższa, powinna znajdować się 2 cm powyżej pępka. Możliwe,  że podczas połówkowego USG poznasz już płeć dziecka, jednak czasami trzeba uzbroić się w cierpliwość i  przygotować na to, że maluch nie będzie chciał tego ujawnić. Bywa, że dziecko przyjmuje taką pozycję, że nie można jeszcze określić jego płci. Nie zapominaj o regularnym ćwiczeniu mięśni Kegla. Systematyczne napinanie (na ok. 10 sekund) i rozluźnianie mięśni pochwy wzmocni i uelastyczni krocze, pomoże też uniknąć problemu z nietrzymaniem moczu po porodzie.

Dziecko ma około 30 cm, zaś jego waga waha się 450-500 g.

Dziecko

Twoje  maleństwo coraz bardziej przypomina noworodka. Nadal jest bardzo szczupłe, mimo iż jego organizm gromadzi teraz więcej tłuszczu. Na tym etapie ciąży może dużo spać, dlatego nie musisz się niepokoić kiedy przez dłuższy czas nie czujesz jego ruchów. Dziecko stanie się bardziej aktywne, kiedy mama coś zje i wygodnie ułoży się, aby odpocząć. Maluch przyzwyczaja się również do Twojego głosu, a częste mówienie do niego i głaskanie brzucha dodatkowo stymuluje jego układ nerwowy i pobudza go do większej aktywności.

Mama

Z pewnością lepiej wyczuwasz teraz aktywność dziecka. Zaczynasz zauważać poszczególne części ciała malucha. Na tym etapie ciąży możesz mieć problemy z zasypianiem. Postaraj się w ciągu dnia być aktywna. Spaceruj, idź na basen, jogę, spotkaj się ze znajomymi.W drugim trymestrze pod wpływem zmian hormonalnych kobiety mają na ogół większą ochotę na seks. Na tym etapie ciąży nie tylko wiąże się on z przyjemnością, ale również daje wiele korzyści. Seks w ciąży umożliwia ćwiczenie mięśni miednicy, a tym samym przygotowuje organizm do porodu. Dodatkowo dziecko lubi lekkie kołysanie, a mając zdolność odczuwania Twoich emocji – dostarczysz mu wiele pozytywnych wrażeń.

Twoje dziecko ma już ok. 21 cm i waży ok. 550-600 g.

Dziecko

Dziecko rozpycha się, kopie, boksuje, a tym samym ćwiczy mięśnie. Płuca są już tak rozwinięte, że nawet jeśli dziecko urodziłoby się w tym tygodniu, byłoby w stanie przetrwać pod opieką specjalistów. Może Ci się wydawać, że dziecko ma teraz więcej siły, bo jego ruchy i kopnięcia są bardzo wyraźne. Malec kręcąc się, potrafi określić swoje położenie. Maluch ma już dobrze rozwinięty odruch chwytny, który doskonali często bawiąc się pępowiną.

Mama

Twoje dziecko cały czas gromadzi teraz substancje niezbędne mu po urodzeniu: żelazo, wapń, białka oraz ciała odpornościowe. Powinnaś zadbać o swoją dietę tak, aby dostarczać mu jak najwięcej tych składników. W czasie ciąży możesz czuć bolesne ukłucia w nadgarstkach, mrowienie i drętwienie w dłoniach i palcach. Jest to tzw. zespół cieśni nadgarstka, uciążliwy zwłaszcza dla kobiet pracujących przy komputerze. Przyczyną tych dolegliwości jest typowe dla ciąży puchnięcie, co może powodować uciskanie nerwu biegnącego przez przegub. Ból zlokalizowany jest w kciuku, palcu wskazującym i środkowym oraz połowie palca serdecznego, a czasami może promieniować aż do ramienia. Powinnaś zwrócić się o pomoc do fizjoterapeuty.

Dziecko zdążyło osiągnąć wagę ok. 700 g oraz urosnąć do ok. 22 cm.

Dziecko

W tym tygodniu otwierają się nozdrza dziecka. Do tej pory były one zrośnięte, teraz zaczynają się udrażniać, aby umożliwić dziecku ćwiczenie oddychania. Płuca nie są jeszcze w stanie samodzielnie funkcjonować, ale dynamicznie się. Skóra dziecka powoli staje się różowa, ale jest jeszcze bardzo cienka i delikatna. Dziecko potrafi chwytać swoje stópki i je przytrzymywać, klaszcze, zaciska dłonie w piąstki.

Mama

Mogą zacząć dokuczać Ci nieprzyjemne skurcze łydek. Sięgaj po produkty i suplementy zawierające magnez. W przypadku, gdy ból będzie zbyt częsty i silny, skontaktuj się z osobą prowadzącą ciążę w celu wprowadzenia suplementacji.

W ciągu najbliższego tygodnia Twoje dziecko osiągnie ok. 900 g wagi oraz ok. 23 cm długości.

Dziecko

Dziecko w końcu zaczyna otwierać oczy. Maluch zaczyna mrugać jednak powiekami, a przy  zmianie natężenia światła potrafi je zmrużyć. Dziecko niewiele jeszcze widzi. Jeżeli jesz coś słodkiego i zauważasz, że dziecko zaczęło energiczniej się ruszać, oznacza to, że ten smak bardzo mu się podoba. Kiedy tylko w płynie owodniowym pojawią się jakieś słodkie substancje, dziecko zaczyna go szybciej połykać.

Mama

Twój brzuch jest coraz większy, a to przyczynia się do nasilenia niektórych objawów. Zwłaszcza bóle pleców i obrzęki stóp mogą być bardzo dokuczliwe w tym okresie. Staraj się zachować rozsądek i nie sięgać zbyt często po puste kalorie. Kiedy odczuwasz pragnienie zamiast słodkich napojów, pij wodę. Nie dziw się, jeżeli Twoje maleństwo jest teraz wyjątkowo ruchliwe. Okres między 24. a 28. tygodniem uchodzi za czas największej aktywności płodu.

Dziecko waży już ok. 1 kg, a jego wielkość mierzona od czubka głowy do stóp to ok. 34 cm.

Dziecko

Ciało dziecka gromadzi teraz większą ilość tkanki tłuszczowej i maluch zaczyna więcej przybierać na wadze.  Potrafi otwierać oczy, jednak przeważnie są zamknięte. Maluszek dużo śpi, nawet do 15 godzin. Ruchy dziecka pomagają określić, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Jego aktywność można wzbudzić w momencie, gdy mama wygodnie się położy, zrelaksuje, albo coś zje. W ciągu godziny maluch powinien dać o sobie znać co najmniej dziesięciokrotnie. Jeżeli dziecko nie wykazuje takiej aktywności, należy skontaktować się z lekarzem lub położną.

Mama

Na tym etapie ciąży musisz częściej odwiedzać toaletę oraz intensywniej się pocisz.

W III trymestrze mogą pojawić się u Ciebie problemy z nietrzymaniem moczu. Przyczyną tego jest uciskająca na pęcherz macica oraz hormony, pod wpływem których wiotczeje mięśniówka dróg moczowych. Może to także świadczyć o słabych mięśniach dna miednicy, które w czasie ciąży warto ćwiczyć, aby je wzmocnić i przygotować do porodu. Z piersi może zacząć wydobywać się żółta wydzielina. Jest to tzw. siara, czyli pierwszy pokarm.

Dziecko mierzy około  25 cm i waży blisko 1,1 kg.

Dziecko

Dziecko szybko przybiera na wadze. Maluch jest coraz ładniejszy, jego rzęsy i brwi są już uformowane, na główce pojawia się więcej włosków. Nadal trwa bardzo intensywny rozwój mózgu. Dziecko zaczyna przetwarzać zdobywaną wiedzę, a zwłaszcza usłyszane dźwięki i odczuwany dotyk. Możesz mieć pewność, że doskonale zapamięta muzykę, której słuchasz, dlatego postaraj się to wykorzystać. Tuż po narodzinach może okazać się, że dziecko lubi muzykę, której słuchasz, w końcu doskonale ją zapamiętało, będąc jeszcze w brzuchu mamy.

Mama

Możliwe, że niepokoją Cię myśli o porodzie, a dokuczające dolegliwości – bóle pleców, obrzęki, zaparcia, skurcze łydek, żylaki, hemoroidy – pogarszają nieco Twoje samopoczucie. Zacznij kompletować wyprawkę dla swojego dziecka. Warto zacząć zastanawiać się też nad imieniem dla swojej pociechy. To wszystko wprawi Cie w dobry nastrój. O ile Twoje maleństwo przesypia ponad połowę doby, o tle Tobie może teraz doskwierać bezsenność. Duży brzuch nieco utrudnia wybranie wygodnej pozycji, musisz często wstawać do toalety, a w momencie, gdy starasz się wypocząć, dziecko staje się dosyć aktywne nie pozwalając na sen. Aby lepiej zasypiać, staraj się przed pójściem spać spacerować, jeść lekkie kolacje, wietrzyć sypialnię. Jeżeli jeszcze tego nie zrobiłaś, zapoznaj się ze standardem opieki okołoporodowej. Znajdziesz tam wiele informacji na temat praw jakie przysługują Ci w ciąży i po porodzie.

Pod koniec tego tygodnia dziecko będzie miało ok. 26 cm (przy wyprostowanych nóżkach ok. 37 cm) i będzie ważyło blisko 1,3 kg.

Dziecko

Dziecko potrafi zapamiętywać zapachy. Doskonale wie jak pachnie Twoja skóra, dzięki czemu po porodzie z łatwością będzie Cię rozpoznawać. Zapach mleka również jest dla niego przyjemny. Zmysły i reakcje dziecka są cały czas doskonalone.

Mama

Po 28 tygodniu zaleca się obserwowanie ruchów płodu. Jeżeli przyszła mama czuje, że aktywność płodu znacznie zmalała, bądź wykonuje on bardzo gwałtowne ruchy w długich odstępach czasu – konieczna będzie konsultacja lekarska i kontrola zapisu czynności serca dziecka. W trzecim trymestrze w Twojej diecie nie powinno zabraknąć DHA – kwasów tłuszczowych omega-3. Ich obecność wpływa na lepszy rozwój tkanki nerwowej. Znajdziesz je w takich produktach, jak: ryby, orzechy włoskie,  czy siemię lniane.

Długość ciemieniowo-siedzeniowa malucha wynosi teraz ok. 27 cm, a waga  wskazuje na ok. 1,4 kg.

Dziecko

Maluch nie może wykonywać zbyt wielu gwałtownych ruchów z uwagi na małą ilość miejsca. Przyjmuje zatem pozycję embrionalną: kuli się i krzyżuje rączki oraz nóżki. Ustawia się przeważnie główką w dół. W macicy jest na tyle ciasno, że mama wyraźnie będzie teraz zauważać na swoim brzuchu różne części ciała dziecka, a także musi przygotować się na silne kopnięcia dziecka w żebra oraz nacisk na dno macicy.

Mama

Twój organizm powoli szykuje się już do porodu. Macica przygotowuje się do skurczów porodowych, twardnieje na ok. 30 sekund do 2 minut. Możesz je złagodzić zmieniając pozycję, albo spacerując. Skutecznym sposobem na złagodzenie skurczy są też kąpiele w ciepłej (nie w gorącej) wodzie, co pomoże rozluźnić mięśnie. Ulgę mogą przynieść ćwiczenia relaksacyjne oraz oddychanie torem przeponowym. Jeżeli powyższe metody nie pomagają, a skurcze są wyjątkowo intensywne, osoba prowadząca ciążę może zalecić stosowanie środków rozkurczających.

Twoje dziecko mierzone teraz od czubka głowy po palce u stóp ma blisko 40 cm i waży około 1,6-1,7 kg.

Dziecko

Ciało dziecka staje się coraz pulchniejsze, malec wyglądem przypomina już typowego noworodka, a jego skóra staje się różowa. W oczach pojawiają się tęczówki. Typową, charakterystyczną dla dziecka barwę przyjmą dopiero około 6-9 miesięcy po porodzie, jednak możesz mieć pewność, że tuż po narodzinach dziecko będzie mieć niebieskie oczy. Jego źrenice rozszerzają się na gdy do macicy dotrze wiązka światła. Możesz zdziwić się po porodzie jak wiele Twoje dziecko zapamiętało z okresu ciąży. Niemowlę może reagować na muzykę, której wówczas słuchałaś, albo bajki, które czytałaś mu na głos (najprawdopodobniej potrafi zapamiętywać zasłyszane całe zdania).

Mama

Warto zacząć przygotowywać wyprawkę do szpitala. Skompletuj wszystkie potrzebne dokumenty – dowód osobisty, kartę przebiegu ciąży, plan porodu, wyniki badań, wynik oryginału grupy. Na wszelki wypadek sporządź też listę rzeczy, które będą Ci potrzebne podczas pobytu w szpitalu. Pamiętaj o tym, by uwzględnić w niej: rozpinane na piersiach koszule, figi ze specjalnej siateczki, wygodne do karmienia biustonosze, szlafrok, klapki pod prysznic, ręczniki, kosmetyki (nie zapomnij o dużych podpaskach i wkładkach laktacyjnych), wyprawkę dla dziecka (ubranka, pieluchy, kosmetyki) oraz praktyczne rzeczy np. ładowarka do telefonu.

Jeżeli Twoje dziecko wyprostuje nóżki to osiąga długość 42 cm. Jego waga to ok. 1,7 kg.

Dziecko

Dziecko jest już właściwie w pełni rozwinięte. Jego ciało ma już proporcje takie, jak noworodek. Jego maleńkie ciałko staje się pulchne. Cały czas rosną mu włosy i paznokcie. Maluch uczy się otwierania i zamykania oczu, a także obracania główki na boki, co jest dla niego teraz czymś zupełnie nowym. Dużo uwagi poświęca na ćwiczenia oddechowe, których wykonywanie pobudza płuca do zwiększenia ilości surfaktantu. Dzięki tej substancji płuca będą prawidłowo pracować i odpowiednio się rozwijać.

Mama

Macica powiększyła się już tak bardzo, że jej dno znajduje się teraz pod Twoimi żebrami. Możesz mieć trudności z poruszaniem się, oddychaniem, spaniem. Ucisk macicy na sąsiednie narządy jest bardzo dokuczliwy, masz całkowite prawo do tego, aby czuć się gorzej. W Twoim organizmie bardzo intensywnie pracuje teraz układ krążenia. W związku z intensywną pracą serca możesz odczuwać jego kołatanie, duszności oraz możliwe, że szybciej się teraz męczysz. Do porodu pozostało już tylko 8 tygodni. To dobry czas na to, aby przygotować dom na przyjęcie nowego członka rodziny. Pamiętaj jednak, aby nie przemęczać się podczas szykowania pokoju dla dziecka.

W 33. tygodniu dziecko ma ok. 42-45 cm (mierząc od głowy do palców u stóp) i waży blisko 2 kg.

Dziecko

Malec jest już pulchnym, gładkim, różowym bobasem. Ma już dobrze wykształcony odruch zwężania i rozszerzania źrenic. Maluch bardzo szybko przybiera teraz na wadze. Na podstawie obserwacji ruchów dziecka możesz określić jego temperament. Jeżeli jest energiczny i często się wierci, możesz mieć pewność, że po narodzinach będzie równie żywiołowy. Dziecko, które jest spokojne w brzuchu mamy, najprawdopodobniej będzie też takie, kiedy pojawi się już na świecie.

Malec ma już tak mało miejsca w macicy, że właściwie jedyne co może, to obracać się z boku na bok. Czasy, kiedy fikał koziołki i wymachiwał nóżkami już minęły. Na pewno zauważasz nieraz odciśniętą na brzuchu małą stópkę, bądź inne części jego ciała.

Mama

Emocjonalnie może być to dla Ciebie trudny okres. Dolegliwości, problemy ze snem i lęk przed rozwiązaniem mogą znacznie pogarszać Twoje samopoczucie. Staraj się dużo relaksować, sprawiać sobie przyjemność jakimiś drobiazgami i myśleć o tym, że już niebawem będziesz mogła przytulić do siebie swoje maleństwo. Robienie zakupów i szykowanie dla niego wyprawki na pewno poprawi Ci nastrój. To dobry czas na przygotowanie planu porodu. Możesz go przygotować razem z partnerem oraz osobą prowadzącą ciążę. Określisz w nim swoje oczekiwania dotyczące opieki okołoporodowej. Pamiętaj o ćwiczeniu mięśni Kegla oraz o masażu krocza. Możesz wykonywać go używając oliwy z oliwek, oleju ze słodkich migdałów. Powinnaś masować przestrzeń między wejściem do pochwy a odbytem. Najłatwiej wykonywać go w pozycji stojącej, z jedną nogą opartą o krzesło. Masuj to miejsce systematycznie, poświęcając na to pięć minut dziennie, a możliwe, że unikniesz nacinania krocza podczas porodu.

W 34. tygodniu dziecko ma ok. 32 cm długości ciemieniowo-siedzeniowej i waży ok. 2,3 kg.

Dziecko

W ostatnich tygodniach ciąży spowalnia się rozwój płodu. Malec teraz przede wszystkim rośnie oraz doskonali swoje umiejętności. Jest już na tyle duży, że nie może swobodnie poruszać się w brzuchu, stąd jego ruchy są mniej wyczuwalne. Z łatwością możesz natomiast dostrzec przesuwającą się po Twoim brzuchu wypukłość. Większość maluchów na tym etapie ciąży jest już obróconych główką w dół.

Mama

Brzuch jest już dosyć wysoko i może utrudniać Ci wykonywanie niektórych czynności. Z powodu zatrzymywania się wody w organizmie, Twoje palce mogą być obrzmiałe. Lepiej zdjąć z nich biżuterię i założyć ją dopiero po porodzie. Staraj się wypoczywać jak najwięcej, nie przemęczać się i przede wszystkim dbać o siebie. Szyjka macicy przygotowuje się już do porodu, skraca się, jest bardziej miękka, szykuje się na rozwieranie. Jeżeli główka dziecka nie naciska na szyjkę i nie odczuwasz skurczy, to możesz funkcjonować z rozwarciem nawet przez kilka tygodni. Jeśli zaobserwujesz u siebie silne bóle podbrzusza, wyciek wód płodowych, wydzielinę z pochwy zabarwioną na różowo – koniecznie zgłoś się do szpitala. Lekarze zalecają, aby między 35. a 37. tygodniem zrobić posiew z pochwy w kierunku paciorkowców. Zakażenia wewnątrzmaciczne są bardzo ryzykowne i mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu. Robiąc zakupy rzeczy niezbędnych dla Twojego dziecka, nie zapomnij o wybraniu fotelika samochodowego.

W 35. tygodniu dziecko mierzy ok. 45 cm (od główki po stopy) i waży już ponad 2,5 kg.

Dziecko

Na tym etapie ciąży malec znacząco przybiera na wadze. Tkanka tłuszczowa zwiększa stale swoją objętość, dzięki czemu jego ciało będzie mogło zatrzymać właściwą temperaturę po porodzie. Maluch ma bardzo ograniczoną przestrzeń. Macica (wielkości arbuza) krępuje jego ruchy, malec nie może już tak swobodnie się poruszać. Od czasu do czasu może boleśnie kopnąć w żebra, albo inną część ciała.

Mama

Brzuch jest dosyć ciężki, odczuwasz ucisk w jego dolnej części i znów jesteś zmuszona do częstego odwiedzania toalety. Twój organizm przygotowuje się do porodu. Odpoczywaj jak najwięcej i bądź gotowa na nadejście wielkiej chwili, nawet jeśli wyznaczony termin porodu czeka cię za jakiś czas. Warto spakować już torbę do szpitala, żeby poród nie zaskoczył Ciebie i Twojego partnera. Być może zastanawiasz się jak rozpoznać ten właściwy moment, kiedy dziecko będzie chciało już wydostać się na zewnątrz. Pierwsze oznaki porodu można zauważyć już nawet na 2-4 tygodnie przed wyznaczonym terminem. Jednym z objawów jest obniżenie brzucha, częste oddawanie moczu oraz skurcze przepowiadające. Często pojawiają się bóle w okolicy krzyżowej, który może promieniować w kierunku nóg. Kilka dni przed porodem (czasami na kilka godzin przed rozpoczęciem akcji) następuje wydalenie czopu śluzowego (większa ilość śluzu, często różowo zabarwiona). Tuż przed akcją porodową skurcze stają się coraz silniejsze i częstsze, zaczynają pojawiać się systematyczne. Pewną oznaką porodu jest odejście wód płodowych.

Do fałszywych oznak rozpoczynającego się porodu można zaliczyć nieregularne skurcze, które znikają podczas zmiany pozycji i nie ulegają natężeniu.

W 36. tygodniu dziecko waży już ok. 2,8 kg, a jego długość mierzona od stóp do głowy to ok. 46 cm.

Dziecko

Powoli zaczyna zanikać maź płodowa, która pokrywała niemal całe ciało. Dzieci na ogół rodzą się z gładką skórą, u niektórych może jednak pozostać jeszcze nieco mazi i meszku płodowego. Maź płodowa zmyje się wraz z pierwszą kąpielą dziecka, meszek zniknie niedługo po narodzinach. Większość dzieci przyjmuje już odpowiednią pozycję – główką w dół w stronę kanału rodnego. Dzięki temu dno macicy się obniża i tym samym mama może oddychać z ulgą, ucisk na żebra nie jest już tak silny.

Mama

Dziecko szykuje się już do porodu obniżając się w kanale rodnym dzięki czemu łatwiej będzie Ci teraz oddychać oraz nie będziesz odczuwać już dużego nacisku na żołądek i jelita. Jeżeli masz już dzieci, poświęć im teraz więcej czasu i uwagi. Przygotuj je na to, że niebawem Wasza rodzina się powiększy, zadbaj o odpowiednią atmosferę, zaangażuj je w szykowanie pokoiku dla przyszłej siostry, czy brata. Pomyśl też jak zapewnić dzieciom stałą opiekę w momencie, gdy będziesz w szpitalu. Pora wybrać się z partnerem na oglądanie szpitala. Zdecydujcie, która trasa jest najszybsza i najbezpieczniejsza, na której najłatwiej będzie ominąć korki i gdzie najlepiej będzie zaparkować. Możliwe, że taka testowa podróż do szpitala złagodzi nieco stres związany z szybkim dojazdem na porodówkę.

Dziecko jest już donoszone. Malec waży już blisko 3 kg i ma ok. 47 cm długości.

Dziecko

Maluch osiąga już pełną dojrzałość i gotowość do narodzin. Jego płuca są już w rozwinięte i potrafią właściwie funkcjonować. Wszystkie zmysły działają i silnie reagują na różnorodne bodźce. Ciało dziecka jest pulchne, różowe i gładkie, główka jest już pokryta włoskami, a paluszki – paznokciami. W tym tygodniu dzieci na ogół przyjmują już właściwą pozycję do porodu, tj. główką w dół.

Mama

Ostatnie tygodnie ciąży są na ogół męczące, problemy ze snem się nasilają, organizm jest już nieco wyczerpany. Do zmagania się z różnymi dolegliwościami dochodzi jeszcze stres związany z porodem. Staraj się teraz więcej odpoczywać i się nie przemęczać. Zbieraj energię, która będzie Ci bardzo potrzebna podczas porodu. Obserwuj swoje ciało, które przekazuje sygnały o zbliżającym się porodzie. Brzuch opada już nieco niżej, wysuwa się do przodu, kształtem może być bardziej szpiczasty niż zaokrąglony.  Dziecko przesuwa się w głąb miednicy, a od czasu do czasu możesz poczuć silny, przeszywający ból w okolicach pachwin (może promieniować aż do kończyn). To również oznaka tego, że dziecko szykuje się do porodu. Zmianom tym towarzyszy dolegliwość, z którą zmagałaś się już wcześniej – nacisk na pęcherz i częstsze wizyty w toalecie.

Ryzyko porodu przedwczesnego już minęło i możesz już jedynie oczekiwać, kiedy Twój maluch zechce pojawić się na świecie. Dziecko ma już ok. 48 cm i waży nieco ponad 3 kg.

Dziecko

Dziecko jest już w pełni rozwinięte i powoli szykuje się już do porodu. Już nie rośnie, ale nadal przybiera na wadze, nawet ok. 20-30 gramów w ciągu jednego dnia. Jest pulchne, różowe, skulone, wygląda jakby siedziało po turecku – z nogami ugiętymi w biodrach i kolanach. Jego główka wstawiła się już w miednicę. Możliwe, że jest na niej bardzo dużo włosów. Doprawdy rzadko zdarza się, aby dziecko przyszło na świat w ściśle określonym i wyznaczonym terminie. Najczęściej dzieci rodzą się na dwa tygodnie przed, albo nawet dwa tygodnie po wyznaczonym przez lekarza terminie porodu.

Mama

Możesz czuć się zmęczona, senna i wyczerpana obecnym stanem, albo wprost przeciwnie – może rozpierać Cię energia. Na ogół stan emocjonalny i samopoczucie przed porodem jest nieco skrajne. Wiele kobiet w ostatnich miesiącach ciąży odczuwa tzw. syndrom wicia gniazda, który przejawi się w urządzaniu domu. Twój partner także może go odczuwać, co może być formą radzenia sobie ze stresem związanym ze zmianami, które niebawem nastąpią w waszym życiu. Pamiętaj wszelkie skurcze i plamienia należy zgłaszać lekarzowi.

Pamiętaj o tym, aby nadal regularnie masować krocze i ćwiczyć mięśnie Kegla.

Coraz bardziej zbliża się koniec ciąży. Malec ma ok. 50 cm i waży ok. 3,3 -3,5 kg.

Dziecko

Dziecko jest już gotowe do przyjścia na świat. W jelitach wytworzyła się już smółka, która zostanie wydalona tuż po porodzie. Maluch cały czas przybiera na wadze, a w brzuchu mamy coraz bardziej zaczyna mu brakować miejsca. Pępowina osiągnęła długość zbliżoną do tej, jaką ma teraz dziecko, tj. ok. 50 cm. Maluch często się nią bawi. Ruchy dziecka nie są już tak intensywnie odczuwalne jak jeszcze kilka tygodni temu. Należy jednak szczególnie zwracać na nie uwagę. Jeżeli jego aktywność drastycznie zmalała i nie odczuwasz żadnych ruchów dziecka zgłoś się do szpitala.

Mama

W Twoim organizmie zachodzą zmiany hormonalne, które przygotowują organizm do porodu. Jeżeli bardzo obawiasz się bólu związanego z porodem możesz zasięgnąć informacji na temat form znieczulenia w danym szpitalu. Zmniejszysz tym samym strach przed zbliżającym się porodem.

Finał długiego, dziewięciomiesięcznego oczekiwania, zbliża się coraz bardziej. Dziecko ma już ok. 3,5 kg i ok. 54-55 cm długości.

Dziecko

Dziecko jest już w pełni przygotowane do samodzielnego życia poza organizmem matki. Pod koniec tego tygodnia powinno się już urodzić. Nie spodziewaj się tego, że tuż po porodzie zobaczysz małego, różowego, pięknego bobaska. Poród to także spory wysiłek dla Twojego maleństwa, a dziewięć miesięcy „moczenia” w płynie owodniowym oraz ściskanie w kurczącej się macicy i ciasnym kanale rodnym ma znaczny wpływ na jego wygląd.  Malec tuż po narodzinach może mieć nieco zniekształconą główkę (efekt przeciskania się przez kanał rodny) oraz opuchnięte oczka. Jego wygląd unormuje się w przeciągu najbliższych dwóch tygodni po porodzie.

Mama

Bóle w obrębie miednicy i kręgosłupa mogą być silniejsze. Cykliczne i pojawiające się w krótkich odstępach czasu bóle w okolicy krzyżowej mogą wskazywać na rozpoczęcie się akcji porodowej. Maluszek ma bardzo mało miejsca, ale wciąż powinnaś czuć jego ruchy. Nie martw się, jeżeli poród jeszcze nie zaczął się. Lekarze za poród o czasie przyjmują okres od 38 do 42 tygodnia ciąży. Gdy nie zacznie się samoistnie w tym terminie lekarze wywołają poród. Czekając na ten właściwy moment, staraj się odpoczywać i gromadzić dużo energii potrzebnej do porodu. Chodź na spacery, rozciągaj się, odpowiednio się odżywiaj, staraj się zrelaksować i zająć tym, co sprawia Ci przyjemność. Dbaj też o kontakt z dzieckiem – mów do niego, śpiewaj mu, czytaj, słuchaj z nim muzyki. Okres po porodzie nazywany jest połogiem i trwa on 6 tygodni. W tym czasie będą cofały się zmiany związane z ciążą i porodem, a Ty będziesz coraz bardziej przyzwyczajać się do nowej, ważnej i odpowiedzialnej roli – roli mamy.